"Edukacja jest ryzykowna, ponieważ wzbudza poczucie możliwości. […] edukacja nie jest ani zwykłym technicznym przedsięwzięciem polegającym na sprawnym zarządzaniu przetwarzaniem informacji, ani nawet kwestią zastosowania „teorii uczenia się” w klasie szkolnej lub wykorzystania testu „osiągnięć”, skoncentrowanego na podmiocie nauczania. To złożony proces dopasowywania kultury do potrzeb jej członków oraz jej członków i rodzajów ich wiedzy do potrzeb kultury. […] to wszystko, co powiedziałem zakłada nie tylko przemianę szkoły jako kultury uczenia się, ale również zmianę roli nauczyciela w tej kulturze uczenia się – i jak podejrzewam – również w szeroko rozumianym kontekście kulturowym.”

J. S. Bruner, Kultura edukacji, 2006

Szanowni Państwo,

Współczesny świat jest „nieprzychylny edukacji”. Fakt ten stwierdził już kilka lat temu Zygmunt Bauman. Badacze i uczestnicy procesów edukacyjnych przekonują się o tym w codzienności edukacyjnej. Trudno nie zgodzić się z Zygmuntem Baumanem, który podejmując wątek edukacji w Listach ze świata płynnej nowoczesności zwrócił uwagę, że współczesny kryzys i zmiana nie przypominają wcześniejszych kryzysów bowiem „na żadnym z dotychczasowych zakrętów historii wychowawcy nie musieli mierzyć się z wyzwaniem porównywalnym z tym, jaki stawia przed nimi współczesny przełom. Po prostu nigdy jeszcze nie byliśmy w takiej sytuacji […]”.

Coraz trudniej jest BYĆ NAUCZYCIEM w kulturze współczesnej szkoły. Obserwujemy linię tworzonych napięć. Z jednej strony doświadczamy bowiem kryzysu szkoły w opinii społecznej. Szkołę krytykuje się za jej niewydolność kształceniową, wychowawczą, blokowanie rozwoju myślenia uczniów i nauczycieli, hamowanie inicjatyw intelektualnych (por. D. Klus-Stańska, 2008). Z drugiej strony docierają informacje o niezwykle inspirujących, oddolnych innowacjach podejmowanych przez nauczycieli w różnych miejscach Polski, autorskich klasach, programach, nauczycielach, szkołach z „mocą zmieniania świata”, ambasadorach „Wiosny Edukacji”, liderach zmiany koncentrujących wokół siebie pedagogów poszukujących alternatywnych koncepcji pracy.

Historia myśli pedagogicznej pokazuje wiele przykładów szkół, koncepcji, które zmieniły myślenie o edukacji, inspirowały i nadal inspirują do podejmowania innowacji. Szkoły te (laboratoria edukacyjne) i autorzy ich koncepcji przeciwstawiali się schematom, tworzyli przestrzeń odkrywania możliwości realizacji edukacji twórczej, rozwijającej samodzielność w myśleniu i działaniu, w atmosferze autentycznej wolności, autonomii, innowacyjności.

Ruch szkół eksperymentalnych, twórczych, autorskich, wiodących ma bogatą tradycję w Polsce. Pojawienie się klas autorskich w latach 90-tych, swoistych innowacji mikrosystemowych, przyczyniło się do autentycznego wprowadzenia wolności do kultury szkoły, dało nauczycielom prawo do wdrażania autorskich, odmiennych ofert edukacyjnych, konstruowania procesu edukacyjnego.

Czy współczesna szkoła jest nadal przestrzenią dla realizacji innowacji? Nauczyciele twórczy i nauczyciele innowatorzy sieciują się. Czy uczestnictwo w sieci jest wspieraniem nauczyciela w aktywności innowacyjnej?

Katedra Dydaktyki i Studiów nad Kulturą Edukacji działająca na Wydziale Pedagogiki UKW w Bydgoszczy od wielu już lat prowadzi prace badawczo – rozwojowe mające na celu poprawę jakości edukacji w regionie i promowanie nowatorskich rozwiązań edukacyjnych opartych w szczególności na koncepcji socjokulturowej Lwa S. Wygtoskiego i J.S. Brunera, a także Ecole Moderne C. Freineta poprzez badania nad rozwijaniem zdolności uczenia się i tworzenia przestrzeni/warunków dla zmiany myślenia nauczycieli o edukacji. W 2019 roku podjęliśmy już próbę rozpoznania problemu innowacji w edukacji. Pandemia przerwała nasze badania. Chcemy powrócić do podjętego wątku i zaprosić zainteresowanych losem polskiej szkoły uczestników do penetracji różnych innowacyjnych kultur szkoły poprzez cykl konferencji pt. Kultura innowacji w edukacji.

Organizowany cykl konferencji ma być przestrzenią dla wymiany doświadczeń naukowo – badawczych i aplikacji edukacyjnych innowacyjnych modeli i rozwiązań, testowanych z sukcesem w Europie i w Polsce. Główną kategorią wokół której będzie budowana narracja konferencji jest innowacja w edukacji, przy czym innowacja będzie rozpatrywana zarówno jako proces zmiany, ale też program zmiany. Przedmiotem refleksji będzie nauczyciel – innowator i jego nowatorstwo pedagogiczne, które jest podstawą rozwoju kultury szkoły.

Zamierzeniem organizatorów konferencji jest SPOTKANIE teoretyków i praktyków, stąd adresatami konferencji są zarówno badacze, jak i refleksyjni nauczyciele, innowatorzy, twórcy autorskich koncepcji edukacyjnych.

Celem konferencji jest zatem identyfikacja zjawiska (innowacji, nowatorstwa pedagogicznego), określenie jego natury. Stawiamy także pytania o status nauczyciela innowatora, twórcy koncepcji, badacza własnej praktyki: Kim jest nauczyciel innowator? Co stanowi istotę jego nowatorstwa aktywności innowacyjnej? Klasy autorskie jako mikrosystemowe innowacje? Jakie są źródła (geneza podejmowanych innowacji)? Jakie są bariery i Jakich trudności doświadczają innowatorzy we współczesnej kulturze szkoły? W jaki sposób badamy innowacje i nowatorstwo pedagogiczne

Zaplanowano różnorodne formy realizacji konferencji: dyskusje panelowe, dyskusje okrągłego stołu, warsztaty, laboratoria, sesje posterowe, kawiarnię (salon) innowatorów video-konferencję, dzięki której uczestnicy będą mieli możliwość poznania realnych innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych w ich naturalnych środowiskach.

Jako pierwszą innowację inspirująca do ZMIANY w kulturze szkoły chcemy zaprezentować podejście International School of Bydgoszcz, szkoły której organem założycielskim jest Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Tytuł konferencji EDUKACJA MA ZNACZENIE niech będzie zaproszeniem do pogłębienia problemu.